పార్లమెంట్ లేదా రాష్ట్ర శాసనసభలు ఆమోదించిన ఏ చట్టాన్ని కూడా నేరుగా కోర్టు ధిక్కారంగా పరిగణించలేమని సుప్రీంకోర్టు స్పష్టం చేసింది. 2012లో దాఖలైన దిల్లీ యూనివర్సిటీ మాజీ ప్రొఫెసర్ నందిని సుందర్ పిటిషన్‌పై విచారణ జరిపిన ధర్మాసనం ఈ మేరకు తీర్పు వెల్లడించింది.
జస్టిస్ బీవీ నాగరత్న, జస్టిస్ సతీష్ చంద్ర శర్మలతో కూడిన ద్విసభ్య ధర్మాసనం కీలక వ్యాఖ్యలు చేసింది. “ప్రతి రాష్ట్ర శాసనసభకు లేదా పార్లమెంటుకు చట్టాలను రూపొందించి ఆమోదించే సంపూర్ణ హక్కు ఉంది. ఆ చట్టం రాజ్యాంగానికి విరుద్ధమని కోర్టు స్పష్టంగా పేర్కొనేదాకా, ఆ చట్టం చట్టంగానే కొనసాగుతుంది. అలాంటిది కోర్టు ధిక్కారంగా పరిగణించలేం” అని ధర్మాసనం పేర్కొంది.
చట్టబద్ధంగా చర్చ అవసరం
కానీ, రాజ్యాంగ విరుద్ధత అంశాన్ని పరీక్షించేందుకు, ఎవరైనా వ్యక్తులు లేదా సంస్థలు న్యాయస్థానాన్ని ఆశ్రయించవచ్చు. “చట్టాన్ని ధిక్కరించడం, న్యాయస్థాన ఆదేశాలను ఉల్లంఘించడం వేరు. చట్టం రాజ్యాంగానికి విరుద్ధమని అనిపిస్తే, దాన్ని సవాలు చేయాల్సింది న్యాయపరంగా మాత్రమే” అని కోర్టు స్పష్టం చేసింది.
నేపథ్యం
ఈ వివాదానికి నేపథ్యం 2007లోకి వెళ్తుంది. ఛత్తీస్‌గఢ్‌లో మావోయిస్టు వ్యతిరేక కార్యకలాపాల్లో ‘సల్వా జుడుం’, ‘స్పెషల్ పోలీస్ ఆఫీసర్స్ (SPOs)’ వంటి పౌర సాయుధ సమూహాలను వినియోగించడంపై తీవ్ర విమర్శలు వెల్లువెత్తాయి. మానవ హక్కుల ఉల్లంఘనలు జరిగాయని ఆరోపిస్తూ, నందిని సుందర్ సహా పలువురు 2007లో సుప్రీంకోర్టును ఆశ్రయించారు.
2011 జూలై 5న, సుప్రీంకోర్టు SPOల సేవలను కొనసాగించొద్దని ఛత్తీస్‌గఢ్ ప్రభుత్వాన్ని ఆదేశించింది. అయితే అదే ఏడాది రాష్ట్రం చట్టాన్ని సవరించి, SPOల సేవలను చట్టబద్ధం చేసింది. దీంతో 2012లో నందిని సుందర్ మరోసారి పిటిషన్ దాఖలు చేశారు. తమ ఆదేశాలను ప్రభుత్వ చట్టం ధిక్కరించిందని ఆమె వాదించారు.
తుదివిశ్లేషణ
ఈ పిటిషన్‌పై తాజా తీర్పు సందర్భంగా, ధర్మాసనం కోర్టు ధిక్కారం అనే పరిధిని స్పష్టంగా వివరిస్తూ, రాజ్యాంగ విలువలకు తిలోలే తగలకుండా బలమైన చట్టసూత్రాన్ని ఏర్పాటు చేసింది. శాసనసభలు చేసిన చట్టాలను నేరుగా కోర్టు ధిక్కారంగా పరిగణించడం అసాధ్యమని, అలాంటి విషయంలో న్యాయపరమైన దారిని అనుసరించాల్సిందేనని సూచించింది.